Ομιλία του Εκτελεστικού Διευθυντή του Ινστιτούτου Γλαύκος Κληρίδης κ. Μιχάλη Σοφοκλέους στην εκδήλωση των τεσσάρων Λεσχών Lions: «Λάρνακας», Αμμοχώστου «Ευαγόρας», Λάρνακας -Αμμοχώστου «Σαλινα» και Λάρνακας «Liberty» με θέμα:
Η δράση του πρώην προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας α. Γλαύκου Κληρίδη κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Κυρίες και Κύριοι,
Σας ευχαριστώ τόσο θερμά για αυτή την πρόσκληση.
Ακριβώς γιατί μου δίνεται την ευκαιρία να περιγράψω την, όχι τόσο γνωστή πλέον, ζωή του νεαρού Γλαύκου Κληρίδη. Το ποιος ήταν και πως αυτή η προσωπικότητα διαμορφώθηκε, μέχρι και τη νίκη των συμμάχων και την επιστροφή του στην Κύπρο.
Θέλω να ελπίζω ότι θα βρείτε και εσείς, όπως και εγώ, αυτή την περιδιάβαση εξαιρετικά ενδιαφέρουσα.
Ο Γλαύκος Κληρίδης λοιπόν, γεννήθηκε στις 24 Απριλίου 1919 στην Λευκωσία. Ήταν ο μεγαλύτερος γιος του Ιωάννη Κληρίδη, δικηγόρου και πολιτικού, ο οποίος και διατέλεσε δήμαρχος Λευκωσίας. Δεν πήγε στο δημοτικό αφού η μητέρα του δεν τον άφησε για άγνωστο λόγο, όπως ομολογούσε ο ίδιος. Είχε πολλούς φίλους και συναναστρεφόταν και με τουρκοκύπριους, με τους οποίους μάλιστα και είχε πολύ καλές σχέσεις.
Ξεκίνησε τις μαθητικές σπουδές του στο Παγκύπριο Γυμνάσιο. Οφείλουμε να πούμε ότι ο Κληρίδης δεν διέπρεψε καθόλου ως μαθητής. Ήταν ένα «ζιζάνιο», ιδιαίτερα άτακτος αλλά και δραστήριος, αφού συμμετείχε σε αποχή μαθημάτων για άρνηση του εορτασμού του Βασιλία της Αγγλίας.
Ο Γλαύκος Κληρίδης δεν τελείωσε το γυμνάσιο, αφού επέμενε να γράφει στην δημοτική αντί στην καθαρεύουσα. Κάτι το οποίο τον έκανε ευρέως γνωστό στην Κυπριακή κοινωνία.
Με επιστολή του, κατηγόρησε την τότε σχολική επιτροπή, ότι, χωρίς να ξέρει τη δημοτική την καταδίκασε, επικαλούμενη σκοπούς “ομοιομορφίας”. Γράφει στην επιστολή: «Έτσι, γιά χάρη αύτής τής ομοιομορφίας μάς διάταξην νά γράφουμε όπως εκείνοι; Θέλουν αδιαφοροίαν, άν γράφουμε μείς καί νά γράφουμε σέ μιά γλώσσα πού δέν τήν αισθανόμαστε. Δέν σάς φαίνεται γελοίο αύτό; Οί τόσο δραστήριοι έφοροί μας πού ώς κι’ αύτά τά κολλάράκια μας πρόσεξαν πώς μένουν λίγο ξεκούμπιαστα, αύτό δέν τό πρόσεξαν; Περίεργο!»
Αυτή η επιστολή οδήγησε τον Γλαύκο Κληρίδη σε δίκη ενώπιων 41 καθηγητών, με κανονικό κατηγορητήριο, όπου είχε προστρέξει να τον υπερασπιστεί ακόμη και ο δικηγόρος πατέρας του. Μια πολυτάραχη «δίκη» που καλυπτόταν πλήρως από τις εφημερίδες της τότε εποχής, οι οποίες έγραφαν για τον «μικρό επαναστάτη». Τότε, μάλιστα, ο Γλάυκος Κληρίδης έδωσε και την πρώτη του συνέντευξη.
Όταν αποφασίστηκε η αποβολή του, ο Κληρίδης ανταπάντησε στους καθηγητές του: «Εφόσον θα διορθωθώ εάν λείψω 15 ημέρες από το σχολείο, τότε εάν δεν γυρίσω καθόλου θα γίνω ο άριστος των ανθρώπων». Και με αυτά τα λόγια εγκατέλειψε οριστικά το Γυμνάσιο.
Ο Κληρίδης μετακόμισε στο Λονδίνο από το 1936, όταν και ξεκίνησε τις σπουδές του στην Νομική σχολή στο Gray’s Inn University. Εμπλέκεται ενεργά στα ελληνοκυπριακά φοιτητικά κινήματα και συμμετέχει στις διαδηλώσεις εναντίων των αποικοιοκρατών της Αγγλίας, με αποτέλεσμα να εκλεγεί αντιπρόεδρος στην «Κυπριακή Αδελφότητα».
Αμέσως μετά την έκρηξη του πολέμου, έγραψε ένα γράμμα στον πατέρα του, γνωστοποιώντας την απόφασή του και κατατάχθηκε εθελοντικά στη βρετανική Βασιλική Αεροπορία, τη ΡΑΦ. Ο πατέρας του Γλαύκου Κληρίδη, Ιωάννης, τότε του απάντησε: “Είναι δική σου απόφαση και τη σέβομαι, αλλά θέλω να θυμάσαι ποιος είσαι και γιατί πολεμάς. Δεν πρέπει να δείξεις δειλία”. Λίγους μήνες αργότερα, άλλωστε, και ο ίδιος ο Ιωάννης Κληρίδης κατατάχθηκε στην «Κυπριακή Εθελοντική Δύναμη», όπου ονομάστηκε λοχαγός.
Ύστερα από τη βασική του εκπαίδευση, ο Γλαύκος Κληρίδης τοποθετήθηκε σε μάχιμη μονάδα, στην 115 Μοίρα Βομβαρδιστικών της ΡΑΦ, ως σμηνίας. Από το 1940 πήρε μέρος σε πολλές αεροπορικές επιχειρήσεις με στόχους γερμανικές πόλεις. Την 1η Ιουλίου 1942, μιλώντας στην «κυπριακή εκπομπή» του BBC, από το Λονδίνο, περιέγραφε σε όλη την Κύπρο τις εντυπώσεις του «εκ της προσφάτου επιδρομής 1000 βρετανικών αεροπλάνων κατά της Κολωνίας». Μια συνέντευξη που στον τόπο μας πήρε μεγάλη δημοσιότητα.
Τέσσερις βδομάδες αργότερα, στα τέλη Ιουλίου 1942, σε μια νέα πολεμική επιχείρηση, το βομβαρδιστικό αεροπλάνο στο οποίο επέβαινε ο Γλαύκος Κληρίδης καταρρίφθηκε πάνω από το Αμβούργο. Δύο από τα μέλη του πληρώματος σκοτώθηκαν. Ευτυχώς, ο νεαρός τότε Κύπριος Σμηνίας και δυο άλλοι συνάδελφοί του κατάφεραν να πέσουν με τα αλεξίπτωτά τους και συνελήφθησαν αιχμάλωτοι από τους Ναζί. Για αρκετές βδομάδες και τα πέντε μέλη του πληρώματος του πολεμικού θεωρούνταν αγνοούμενοι.
Όλοι μας γνωρίζουμε ότι ο Γλαύκος Κληρίδης άφησε την τελευταία του πνοή, πλήρης ημερών, στις 15 Νοεμβρίου του 2013. Με τον θάνατό του, πριν 8 χρόνια, έκλεισε ένα τεράστιο βιβλίο της Κυπριακής ιστορίας.
Αυτό που, ούτε εγώ γνώριζα μέχρι πριν τον θάνατό του, είναι ότι η Κύπρος «θρήνησε» ξανά τον Γλαύκο Κληρίδη, 71 χρόνια και τέσσερις μήνες προηγουμένως, τον Ιούλιο του 1942.
Και αυτό γιατί στις 12 Σεπτεμβρίου 1942, έφθασε στη Λευκωσία ένα τηλεγράφημα από τη μητέρα του Γλαύκου Κληρίδη, η οποία βρισκόταν αποκλεισμένη στο Λονδίνο όπου σπούδαζε η αδελφή του Χρυσάνθη. Στο τηλεγράφημα η μητέρα του ανήγγελλε ότι ο Γλαύκος Κληρίδης «σκοτώθηκε εν δράσει» πάνω από εχθρικό έδαφος, στις 27 Ιουλίου 1942.
Οι μόλις δισέλιδες τότε κυπριακές εφημερίδες έγραψαν από την επομένη εκτενή άρθρα και συγκινητικούς επικήδειους για τον νεαρό αεροπόρο. Το γιο ενός από τους πιο γνωστούς δικηγόρους της Λευκωσίας και καταγόμενο από τον Αγρό, ένα χωριό του οποίου οι κάτοικοι ήλεγχαν, τότε, μεγάλο τμήμα του εμπορίου και της αγοράς της πρωτεύουσας.
Η έκταση της συγκίνησης ήταν μάλιστα τέτοια για τον χαμό του εθελοντή Γλαύκου Κληρίδη, που έπαιρνε εθνικές διαστάσεις. Ένα τεράστιο – για την εποχή – ποσό μαζεύτηκε από τις δεκάδες εισφορές «εις μνήμην του πολυκλαύστου Γλαύκου Ι. Κληρίδη» σε φιλανθρωπικά ιδρύματα, κυρίως υπέρ του νοσοκομείου «Υγεία» του Αγρού.
Από τις νεκρολογίες που γράφτηκαν για τον Γλαύκο Κληρίδη το 1942 επιτρέψτε μου να μεταφέρω δυο μόνο αποσπάσματα:
Έγραφε ο «Νέος Κυπριακός Φύλαξ», στις 13 Σεπτεμβρίου 1942: «Ταξείδευε, Γλαύκο, παιδί μου, ταξείδευε αιώνια ευτυχισμένος για να απολαύης εντατικά κι ακόρεστα τους άπειρους Κόσμους που πλανώνται στο κυανούν χάος, πιλοτάροντας μέσα στα απέραντα πλάτη των.»
Στο επικήδειο σημείωμά της, μια άλλη εφημερίδα της Λευκωσίας, η «Φωνή της Κύπρου», στις 19 Σεπτεμβρίου 1942, έγραφε: «πάντες ημείς οι συμπατριώται του δυνάμεθα να έχωμεν εν τη δόξη και τω μεγαλείω του θανάτου του, διά του οποίου, ελάμπρυνε τας εθνικάς της πατρίδος του Κύπρου περγαμηνάς και επιβλητικώτερα ακόμη κατέστησε τα εθνικά μας δίκαια διά την, άμα τη νίκη των Ηνωμένων Εθνών, ένωσίν μας μετά της Μητρός ημών Ελλάδος.»
Ο θρήνος για τον νεαρό Γλαύκο Κληρίδη θα κρατούσε τρεις περίπου βδομάδες. Στις 3 Οκτωβρίου 1942 η μητέρα του πήρε γράμμα από την υπηρεσία Αιχμαλώτων του Ερυθρού Σταυρού ότι ο γιος της ζούσε και ήταν «ελαφρώς τραυματίας» σε στρατόπεδο αιχμαλώτων.
Ο Κληρίδης ανακρίθηκε πολλές φορές, στα τρία χρόνια της αιχμαλωσίας του, ενώ έκανε τρεις προσπάθειες να δραπετεύσει διασχίζοντας με τα πόδια σχεδόν ολόκληρη την Ανατολική Ευρώπη. Με το τέλος του πολέμου το, 1945, τα αμερικανικά στρατεύματα τον ελευθερώνουν και τον μεταφέρουν πίσω στην Αγγλία. Ανήκει σε εκείνους τους τόσο λίγους που ο Ουίνστων Τσώρτσιλ αναφώνησε ότι τους οφείλουν τόσα πολλά τόσοι πολλοί. (never so many owe so much to so few).
Θέλω εδώ να κάνω μια παρένθεση. Για να σκεφθείτε μόνο, πως θα ένοιωσε ο άνθρωπος αυτός όταν, δεκαετίες αργότερα, συκαφαντήθηκε εδώ στην Κύπρο ως «Πράκτορας των Ναζί», σε μια προσπάθεια να ανακοπεί το μεγάλο ρεύμα της πολιτικής υποστήριξής του.
Οι πολεμικές υπηρεσίες του Γλαύκου Κληρίδη κρίθηκαν ως «εξαίρετες και διακεκριμένες»και ο ίδιος παρασημοφορήθηκε με Βασιλικό Διάταγμα. Το 1948 ολοκληρώνει τις σπουδές του στο Kings College του Λονδίνου και το 1951 αναγορεύεται Barrister-at-Law στο Gray’s Ιnn και επιστρέφει επιτέλους στην Κύπρο, μετά από 15 ολόκληρα χρόνια.
Το παράσημό του, το πέταξε στον Άγγλο Δικαστή, όταν εκείνος καταδίκασε σε θάνατο τον Μιχαλάκη Καραολή και τον Αντρέα Δημητρίου, των οποίων ο Γλαύκος Κληρίδης ήταν ο κύριος συνήγορος υπεράσπισης.
Φίλες και Φίλοι,
Ο Γλαύκος Κληρίδης ήταν κάθετος στην ανάγκη τότε η ανθρωπότητα να αντιστεκόταν στον φασισμό και τους Ναζί. Ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας είχε πει: «Ναι, θα ξαναπήγαινα να πολεμήσω εναντίον καθεστώτων φασιστικών και ναζιστικών, όπως του Χίτλερ και του Μουσολίνι. Αλλά όταν κάνείς σκεφτεί τις θυσίες εκατομμυρίων ανθρώπων, νομίζω πως δεν μπορεί κανένας να λέγει ότι είναι ευτυχής για το πώς διαμορφώθηκε η ανθρωπότητα μετά από το Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο.»
Αυτή είναι η πραγματικότητα. Αν ρώταγες τον Γλαύκο Κληρίδη για τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, για αυτές τις θυσίες των ανθρώπων θα σου μιλούσε πρώτα. Για τη φρίκη που ένοιωθε πετώντας πάνω από τις ισοπεδωμένες από τους βρετανικούς βομβαρδισμούς περιοχές του Αμβούργου και της Κολωνίας. Για το ότι ο πόλεμος δεν πρέπει και δεν μπορεί να είναι η λύση στα προβλήματα. Και για το πόσο η εμπειρία του πολέμου επηρέασε τον χαρακτήρα του.
Αναμφίβολα, ο πόλεμος σμίλεψε τον Γλαύκο Κληρίδη. Με τρόπο που έγινε στον τόπο μας, αλλά και διεθνώς, μια μεγάλη πολιτική προσωπικότητα. Μια προσωπικότητα που εκπροσωπούσε την τεράστια αξία των αρχών της συμφιλίωσης, της δημοκρατίας, της ελευθερίας και της εξωστρέφειας.
Φίλες και Φίλοι,
Ο Γλαύκος Κληρίδης ήταν ακραιφνής Έλληνας και αυτό αποδεικνύει κάθε σελίδα της ζωής του. Ήταν όμως ταυτόχρονα και μία οικουμενική φυσιογνωμία.
Σήμερα, όταν μιλούμε για τον Κληρίδη, γράφουμε και λέμε ότι «έβαλε την Κύπρο στην Ε.Ε.». Αυτή τη τελευταία φράση, θα ήθελα να μου επιτρέψετε να την αναπτύξω, κοιτάζοντας την από την σκοπιά της σημερινής επικαιρότητας.
Το κύριο εμπόδιο για να οριστεί πρώτα ημερομηνία έναρξης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Κύπρου και στη συνέχεια η απόφαση για την ένταξη, ήταν το ανοικτό Κυπριακό πρόβλημα. Επί Ελληνικής Προεδρίας η Κύπρος είχε μεν ανακηρυχθεί ως υποψήφια προς ένταξη χώρα, αλλά η ημερομηνία έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων θα καθοριζόταν χρονικά μετά το τέλος της Διακυβερνητικής Διάσκεψης που πραγματοποιείτο τότε.
Εκεί είχε τεθεί για την Κύπρο ένα κορυφαίο κριτήριο: Ποια θα ήταν η συμπεριφορά της κάθε πλευράς στις προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού.
Έτσι, ενώ για τις αποφάσεις των Συμβουλίων της Ε.Ε. σημαντικός και ουσιαστικός ήταν ο ρόλος της Ελλάδας, η συμπεριφορά κάθε πλευράς στις προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού, ήταν αποκλειστικά στα χέρια των Κυπρίων. Σε ότι αφορά τη δική μας πλευρά, ήταν στα χέρια του Γλαύκου Κληρίδη.
Και είναι αναντίλεκτο γεγονός ότι, τότε, κανείς απολύτως δεν αμφέβαλλε ότι η επιθυμία μας, οι ενέργειες μας, οι θέσεις μας και η στήριξη μας στις προσπάθειες του ΟΗΕ για να σπάσει το αδιέξοδο και για να συμμορφωθούμε με τα ψηφίσματα του ΣΑ των Ηνωμένων Εθνών ήταν άμεμπτη και αναμφισβήτητη.
Απέναντι σε εμάς, η θέση του Ραούφ Ντεκτάς ήταν ξεκάθαρα και πανθομολογούμενα αρνητική. Έτσι, η μία μετά την άλλη οι Κυβερνήσεις των Κρατών Μελών, ακόμη και εάν αρχικά δεν ήταν πρόθυμες, κατέληγαν στο ίδιο, πολύ θετικό συμπέρασμα για την πλευρά μας. Μια πολύ θετική έκθεση για τη στάση μας προς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, άνοιξε επιτέλους το δρόμο για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων.
Ο Επίτροπος αρμόδιος για την διεύρυνση Χανς Βαν ντερ Μρουκ δήλωνε κατ’ επανάληψη ότι η Κύπρος δεν μπορεί να τιμωρηθεί για δεύτερη φορά, η πρώτη ήταν η εισβολή, και να της αρνηθούμε την ένταξη λόγω άλυτου Κυπριακού. Ακριβώς γιατί αυτό δεν πρόκυπτε εξ υπαιτιότητας μας. Ενίσχυσε μάλιστα αυτή την τοποθέτηση όταν μετά δήλωσε ότι κανένας εκτός Ε.Ε. δεν δικαιούται να βάλει βέτο για την ένταξη της Κύπρου. Εννοώντας την Τουρκία και τον Ντεκτάς. Στην ίδια θέση, ότι δηλαδή το μέλλον της Κύπρου δεν μπορεί να μένει αιχμάλωτο της κατοχής, για την οποία δεν ευθύνεται, προσχώρησαν και οι Ηνωμένες Πολιτείες αλλά και ο διεθνής παράγοντας.
Είχαμε όντως την ηθική υπεροχή και τη διεθνή αναγνώριση. Η προσωπικότητα του Γλαύκου Κληρίδη ενέπνεε εμπιστοσύνη, σοβαρότητα και ηγεσία.
Σήμερα, ουσιαστικά επανήλθε η πολιτική του Ντεκτάς. Με τον Τατάρ, αλλά και την Άγκυρα που απροκάλυπτα τους καθοδηγεί και τους στηρίζει. Θέλουν χωριστή κυριαρχία και αναγνώριση του ψευδοκράτους, όπως και τότε. Κύριο τουρκικό επιχείρημα ήταν και είναι και σήμερα, ότι οι συνομιλίες διεξάγονται μεταξύ των ηγετών δύο κοινοτήτων σε ίσο επίπεδο. Όταν όμως αποτυγχάνουν, ο Ε/Κ ηγέτης επιστέφει στην Κύπρο ως Πρόεδρος της διεθνώς αναγνωρισμένης Κυπριακής Δημοκρατίας, ενώ ο Τ/Κ ηγέτης παραμένει ο αρχηγός μιας κοινότητας χωρίς καμία θεσμική αναγνώριση.
Ο Κληρίδης απαντούσε μονότονα ότι ο T/K ηγέτης επιστρέφει στην Κύπρο ως Αρχηγός ενός κατοχικού καθεστώτος, που επιβάλλεται με την δύναμη των όπλων και γι’ αυτό δεν αναγνωρίζεται. Είναι αυτή την κατοχή, προέτασσε, που σκοπεύουν οι συνομιλίες να λύσουν. Ελάτε λοιπόν να το λύσουμε, έλεγε στους Τουρκοκύπριους, ζητώντας ο ίδιος, επιδιώκοντας και διευκολύνοντας με κάθε δυνατό τρόπο την έναρξη διαπραγματεύσεων.
Όταν μάλιστα η Τουρκία επέμενε ότι οι Ελληνοκύπριοι θέλουν μόνοι τους να μπουν στην Ε.Ε. και συζητούν ερήμην των Τουρκοκυπρίων, τότε ο Γλαύκος Κληρίδης τους απηύθυνε πρόσκληση να συμμετάσχουν στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις. Την οποία και απέρριψαν, ακυρώνοντας τα δικά τους επιχειρήματα. Δεν ξέρω εάν αυτό σας θυμίζει καθόλου την σημερινή ιστορία των υδρογονανθράκων, όπως μου την θυμίζει εμένα.
Ασφαλώς τόσο το Συμβούλιο Ασφαλείας, όσο και τα πέντε Μόνιμα Μέλη χωριστά, ιδιαίτερα μάλιστα η Ε.Ε., δεν συμφωνούν με τη θέση της Τουρκικής πλευράς και τη λύση δύο Κρατών. Το δηλώνουν ευθαρσώς. Η Ευρώπη δεν πρόκειται ποτέ να συμφωνήσει σε κάτι τέτοιο για πολύ σοβαρούς λόγους που αφορούν πολλά από τα κράτη μέλη της.
Υποστήριξη όμως στην πρόθεση να επιβληθούν τέτοιες κυρώσεις στην Τουρκία ειδικά για το Κυπριακό, επίσης δεν υπάρχει, πάλι για διαφορετικούς λόγους και συμφέροντα. Ούτε και τυχόν διορισμός Ειδικού Απεσταλμένου του Γ.Γ. θα μπορεί, από μόνος του, να δώσει διέξοδο.
Οι διαπραγματεύσεις όμως είναι αναγκαίες για την δική μας πλευρά, γιατί η εκκρεμότητα χωρίς συνομιλίες ευδοκιμεί νέα τετελεσμένα. Χωρίς συνομιλίες, ούτε η Αμμόχωστος σώζεται, ούτε η ΑΟΖ διαφυλάσσεται.
Αυτό λοιπόν που οφείλουμε και σήμερα να κάνουμε, είναι να επικεντρωθούμε στην παράκαμψη της Τουρκικής πρόταξης, όπως το πέτυχε και ο Κληρίδης τότε που ο Ντεκτάς πρότασσε τις ίδιες ακριβώς αξιώσεις που προβάλλονται και σήμερα, για να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις.
Για να μπορέσουμε να προχωρήσουμε μπροστά. Και να προσπαθήσουμε να απαλλάξουμε την πατρίδα μας από την κατοχή. Όπως επιτάσσει και η μεγάλη παρακαταθήκη που μας άφησε ο Γλαύκος Κληρίδης.
Υπάρχουν πολλοί συμπατριώτες μας, οι οποίοι αυξάνονται όσο περνάν τα χρόνια και αποχωρούν οι προηγούμενες γενιές, που λένε ότι πρέπει σιγά σιγά να συμβιβαστούμε με την πραγματικότητα. Ότι το Κυπριακό δεν λύνεται με αυτό τον τρόπο. Παρουσιάζουν μάλιστα πολλές ευφάνταστες ιδέες για το πως θα μπορούσαμε να συμβιβαστούμε με τη μισή Κύπρο.
Παρόμοιες απόψεις υπήρχαν και κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ήταν τόσο ισχυρή η Γερμανία που η αντίσταση στην Ευρώπη φάνταζε ως κάτι μάταιο. Ούτως ή άλλως, ολόκληρη σχεδόν η ήπειρος ήταν υπό κατοχή. Και ήταν πολλές οι φωνές που πρότειναν τον συμβιβασμό με την τότε πραγματικότητα και την συνθηκολόγηση με τον άξονα ως τη μόνη ρεαλιστική επιλογή.
Πως θα ήταν όμως ο κόσμος σήμερα εάν εκείνες οι φωνές είχαν εισακουσθεί; Εάν ο Κληρίδης και ο κάθε νέος Κληρίδης τότε, έβαζε το πρόσκαιρο συμφέρον του πάνω από την εμφανή και ουσιαστική επιλογή που θα έσωζε τις αξίες και τα ιδανικά του;
Υπάρχει μία τηλεοπτική σειρά, «The Man in the High Castle» ονομάζεται, που επιχειρεί να απεικονίσει πως θα ήταν οι ΗΠΑ, εάν είχε επικρατήσει ο άξονας. Είναι κάτι τρομακτικό και αδύνατο για να χωρέσει ο νους σήμερα.
Κυρίες και Κύριοι,
Ο ελεύθερος κόσμος συνασπίστηκε απέναντι στον άξονα και τους Ναζί, επειδή ακριβώς είχε το ηθικό πλεονέκτημα ενός αγώνα για να κρατηθούν ζωντανές οι πανανθρώπινες αξίες. Κάτι που οφειλόταν στον αγώνα που έδωσαν άνθρωποι σαν τον Κληρίδη.
Η Ελλάδα κατά την επανάσταση, τα 200 χρόνια της οποίας γιορτάζουμε, πέτυχε να κερδίσει τη διεθνή συμπάθεια για τον ίδιο ακριβώς λόγο. Και εν τέλει είχε την έμπρακτη στήριξη στον αγώνα της, όπως αυτή κορυφώθηκε στην Ναυμαχία του Ναυαρίνου, με τη βύθιση του Οθωμανικού στόλου, που ουσιαστικά έσωσε την επανάσταση.
Η Κύπρος, επί Γλαύκου Κληρίδη, πέτυχε το ίδιο και κέρδισε την ένταξη στην Ενωμένη Ευρώπη. Και αυτό είναι που πρέπει και εμείς να κάνουμε σήμερα. Για τα δικά μας, ευγενή εθνικά συμφέροντα για το δικό μας δίκιο.
Μέσα από μια νέα τεράστια προσπάθεια προσπάθεια που θα ξεφεύγει από τα στενά σύνορα της χώρας μας, θα αντιλαμβάνεται και θα μπορεί να διαχειριστεί τις προκλήσεις της σημερινής εποχής και θα μπορεί να αποκτήσει οικουμενικό χαρακτήρα και συμπάθεια.
Και είναι με αυτή ακριβώς την σκέψη που θέλω να ολοκληρώσω τη σημερινή μου παρέμβαση.
Σας ευχαριστώ.
